سوره نحلسوره نحل، سوره شانزدهم قرآن کریم بوده و در مکه نازل شده است. ۱ - وجه تسمیهزنبور عسل و خانه سازی آن در کوه و تهیه عسل از میوه‌ها و گل‌ها و شفابخش بودن عسل و الهام خدایی به زنبور در این تدبیرها و نقشه‌ها، در آیات ۶۸ و ۶۹ این سوره بیان شده است؛ به این دلیل سوره را «نحل» نامیده‌اند. نام دیگر این سوره « نعم » و « نعیم » است؛ زیرا نعمت‌های فراوان زمینی و آسمانی خدا، وحی، بعثت، قیامت، بطلان عقاید مشرکان، کیفر اقوام و… از دیگر موضوعات این سوره است. ۲ - غرض سورهغرض سوره امر به صبر و وعده نیکو بر صبر در راه خدا و خبر دادن به نزدیک شدن امر خداست، که عبارتست از: غلبه دین حق بر باطل و بر کفار، که خدای تعالی این معنا را با بیان این که: تنها خدای تعالی اله معبود است نه دیگری چون تدبیر عالم مانند خلقتش قائم به او است و نیز همه نعمت‌ها به او منتهی می‌گردد و هیچ یک از آنها مصنوع غیر او نیست نتیجه می‌گیرد. پس واجب است همان خدا به تنهایی عبادت شود و همچنین با بیان اینکه: دین حق از خدا است پس واجب است که غیر دین او دینی و قانونی دیگر تشریع نشود و باز با بیان اموری از دین الهی، توضیح می‌دهد. این، آن غرضی است که معظم آیات این سوره آن را دنبال نموده و با بیان‌های مختلفی تعقیب می‌نماید، در ضمن بیان این غرض، آیاتی هم هست که مساله هجرت و پاره‌ای مطالب مناسب با آن را ایراد می‌نماید. ۳ - ویژگی‌های سوره۱. این سوره ۱۲۸ آیه، ۲۸۴۰ کلمه و ۷۷۰۷ حرف دارد. ۲. هفتادمین سوره در ترتیب نزول، و شانزدهمین سوره در مصحف شریف است. ۳. پس از سوره کهف و پیش از سوره نوح در مکه نازل شد؛ به جز سه آیه آخر آن؛ ولی برخی از مفسران معتقدند چهل آیه اول این سوره در مکه و بقیه در مدینه نازل شده است. ۴. از نظر کمیت از سور مئین است. ۵. آیه ۴۹ آن سجده مستحب دارد. ۶. سه یا چهار آیه منسوخ دارد. ۴ - احکام فقهی سورهحرمت شراب، گوشت میته، گوشت خوک، خوردن خون، گوشت حیوانی که بدون ذکر نام خدا ذبح شود، جواز اکل محرمات در صورت اضطرار، استعاذه در تلاوت قرآن و وجوب عمل به عقود و قراردادها، احکام فقهی این سوره است. ۵ - مطالب سوره۱. زندگی زنبور عسل و فواید عسل؛ ۲. ذکر نعمت‌های خداوند همانند انواع طیبات، گیاهان، میوه‌ها و…؛ ۳. خداشناسی؛ ۴. معاد و بهشت و جهنم؛ ۵. هجرت و جهاد؛ ۶. بعثت انبیا و اهداف آنان. [۷]
رامیار، محمود، ۱۳۰۱ - ۱۳۶۳، تاریخ قرآن، ص۵۸۴.
[۹]
جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، ج۱، ص۳۱۶.
[۱۰]
هاشم زاده هریسی، هاشم، ۱۳۱۷، شناخت سوره‌های قرآن، ص۲۱۴.
۶ - پانویس
۷ - منبعفرهنگ نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «سوره نحل». رده‌های این صفحه : سوره‌های قرآن
|